جامع اللغات (فرهنگ منظوم)

فرهنگ منظوم جامع­ اللّغات

را ادیبی به نام نیازی حجازی(یا نیازی بخاری) در نیمه دوم قرن دهم هجری تألیف کرده است. این فرهنگ حدوداً شامل 1600 لغت فارسی و عربی و غیره است که در 162 قطعه و 611 بیت، در هشت بحر عروضی، سروده شده است. با توجّه به آنکه تعداد اندکی از این­گونه فرهنگ های منظوم کهن شناسایی و نشر شده و جامع­ اللّغات نیز در سده ده تألیف شده و یکی از منابع فرهنگ های معروفی مانند جهانگیری و مجمع ­الفرس بوده و نسخه منحصر بفردی از آن موجود است، حائز اهمّیّت است.

یکی از این ویژگی­ های لغوی جامع ­اللّغات آن است که مؤلّف در تعریف بعضی از لغات، کلمات و ترکیباتی را می­ آورد که نشان ­دهنده زبان طبیعی منطقه و زمان او بوده است. شرفنامه مَنیَری(یا فرهنگ ابراهیمی) و صحاح­ الفرس از منابع نیازی در تألیف جامع­ اللّغات است. از جامع ­اللّغات دستنویس منحصربفردی در کتابخانه مدرسه عالی سپه سالار، با شماره 3113/6، موجود است. چاپ فرهنگ حاضر نیز بر اساس تصحیح این دست نویس ارائه شده است.