اعاده حیثیت

معرفی کتاب اعاده حیثیت 

کتاب اعاده حیثیت نوشته سینا نجفی می‌باشد که در انتشارات قانون یار به چاپ رسیده است. اعادهٔ حیثیت یا بازگردانش آبرو عبارت است از جبران تمامی ضرر و زیان‌های مادی و معنوی ناشی از هتک حیثیت افرادی که قربانی اشتباهات قضایی گردیده یا محکومیت قضایی یافته‌اند و رفتارشان در طول زمان به نحوی بوده که عدالت و انصاف اقتضای آن را دارد که آثار محکومیت کیفری‌شان محو شود.

حیثیت، شرافت و کرامت از حقوق ذاتی بشر می‌باشند که بعداز نعمت وجود، مهمترین نعماتی هستند که خداوند به انسان ارزانی داشته است. وقتی جرمی اتفاق می‌افتد، دو طرف دچار آسیب جدی می‌شوند، یکی بزهکار است که با صدور حکم محکومیت انگ یا برچسب مجرم می‌خورد و از بسیاری از حقوق اجتماعی محروم می‌شود و دیگری بزه‌دیده است که جرم بر روی وی صورت گرفته است و این جرم یا به جان و مال وی صدمه می‌زند و یا به شخصیت و حقوق اجتماعی وی لطمه وارد می‌کند که جبران این آسیب‌ها طولانی و شاید در برخی موارد مثل هتک حیثیت غیرممکن باشد.

در کتاب اعاده حیثیت به بررسی و مطالعه تطبیقی نهاد حقوقی اعاده حیثیت در حقوق کیفری ایران، فقه امامیه و حقوق کیفری مصر و لبنان پرداخته شده است، ابتدا در فصل نخست به کلیات آن پرداخته و در این فصل اعاده حیثیت را از لحاظ لغوی و اصطلاحی و فقهی کاملاٌ بیان و تعریف شده است، سپس در فصل دوم به مبانی نظری اعم از نقلی و عقلی این نهاد پرداخته‌ شده و قلمرو اعاده حیثیت را در زمان و مکان شرح داده‌ شده است، در ادامه در این فصل اعاده حیثیت را در اثر اشتباه و تقصیر قضات بررسی کرده، نهایت در فصل سوم اعاده حیثیت را در فقه امامیه مورد کنکاش و بررسی قرار داده و آثار و احکام کلی آن را مورد ارزیابی قرار داده؛ در فصل پایانی این کتاب به بررسی و شناخت حقوق کیفری کشور لبنان پرداخته و موضوع اعاده حیثیت را در قوانین کیفری این کشورها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

گزیده کتاب اعاده حیثیت 

در جهت حفظ و صیانت از حرمت و حیثیت افراد جامعه معمولاً قواعد و مقرراتی وضع می‌گردد که به حفظ حیثیت افراد اختصاص یافته است و بحث اعاده حیثیت زمانی مطرح می‌گردد که حیثیت شخص بنا به ادله‌ای خدشه‌دار شده و لطمه شدیدی خورده باشد و اعتبار و جایگاه فردی و اجتماعی شخص مخدوش می‌گردد. در این جاست که مساله « اعاده حیثیت » مطرح می‌گردد که چگونه باید اهلیت و حیثیت پیشین شخص به او باز گردانده شود. مفهوم اصطلاحی اعاده حیثیت از مفهوم لغوی آن فاصله چندانی ندارد و می‌توان آن را مشابه دانست، چنانکه در عرف جامعه و عامه مردم نیز هرگاه شخصی مورد اهانت و بی‌احترامی قرار گیرد، گفته می‌شود که از فلان شخص هتک حیثیت شده است و یا اینکه حیثیت او لکه‌دار شده است که در واقع بیان‌گر این است کرامت شخص متحمل خسارت معنوی شده است.

اعاده حیثیت در مفهوم اصطلاحی دارای دو مفهوم عام و خاص است. بدون تردید در جوامعی که قانون حاکم است جهت صیانت از حقوق ، حرمت و حیثیت افراد جامعه قوانین و مقررات متعددی وضع می‌گردد که از این سرمایه‌های معنوی اشخاص توسط قانون‌گذار حمایت می‌شود تا آنجا که حتی این امر در متون قانون اساسی کشورها وارد گردیده است و از جمله در اصل 22 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیان می‌کند « حیثیت ، جان ، مال ، حقوق و مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است، مگر در مواردی که قانون تجویز کند ». بنابراین هتک حیثیت و حرمت اشخاص به هر شکلی که باشد ممنوع بوده و حسب مورد مستوجب مجازات خواهد بود.