بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی

معرفی کتاب بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی

کتاب بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی نوشته صادق عزیزی به بررسی موراد قراردادهای معاملاتی از راه دور نظیر خرید و فروش کالا قراردادهای تفریحی و سایر خدماتی که قرارداد آنها بدون حضور طرفین معامله و از راه دور مثلا از طریق تلفن، ایمیل و دستگاه‌های فروش خودکار و سایر روش‌های مشابه انجام می‌شود.

نویسنده در کتاب  بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی تاریخچه اینگونه قراردادها،  موراد اشکال در مورد معامله،حق فسخ قرارداد و سایر احکام قراردادهای از راه دور را بررسی می‌کند. این کتاب توسط انتشارات قانون یارمنتشر شده است.

قرارداد از راه دور مفهومی است که در چند سال اخیر در حقوق قراردادها مطرح گردیده است و تا حدودی دارای پیچیدگی‌هایی است. این پیچیدگی‌ها صرف‌نظر از ساختار از منظر حقوق حمایت از مصرف‌کنندگان نمود بیشتری پیدا کرده است. قراردادهایِ از راه دور علی رغم شباهت ساختاری با قراردادهای حضوری موضوع قواعد آمرانه بسیاری قرار گرفته است. این قواعد آمره برخلاف اصول عام پذیرفته شده در حقوق قراردادها بوده و به منظور حمایت از طرف ضعیف قرارداد ایجاد شده است. به همین دلیل شناخت این قراردادها و تمییز آن از قراردادهای عادی ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. ماهیت این قراردادها در حقوق ایران چندان آشکار نیست از این رو لازم است با مطالعه متون حقوقی بیگانه به شناخت این مفهوم حقوقی بیگانه پرداخت. 

فصل اول کتاب  بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی خود مقدمه پرداختن به بحث اصلی پایان نامه می‌باشد زیرا در حقوق ایران حق انصراف صرفاً در قراردادهای از راه دور به رسمیت شناخته شده است. 
در مبحث نخست  فصل اول تاریخچه‌ای از تحولات قراردادهای از راه دور ارائه می‌گردد. در مبحث دوم به بررسی ماهیت قراردادهای از راه دور پرداخته شده و ارکان آن و مفاهیم مرتبط با آن از قبیل مصرف‌کننده، تأمین‌کننده، وسایل ارتباط از راه دور نیز مورد مطالعه قرار می‌گیرد. 

گزیده کتاب بررسی تطبیقی حق انصراف در حقوق مدنی

معاملات از راه دور معاملاتی هستند که در محیط تجارت از راه دور منعقد می‌شوند. هرچند این معاملات در چارچوب تعریف سنتی عقد قرار می‌گیرند اما ویژگی‌های خاص محیط تجارت از راه دور ایجاب می‌کند که این نوع معاملات را جدای از آن تعریف مورد مطالعه قرار دهیم. 
براساس بند ص ماده 2 ق.ت.ا عقد از راه دور ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تأمین‌کننده و مصرف‌کننده با استفاده از وسایل ارتباط از راه دور می‌باشد.

در نگاه اول مهمترین اشکالی که در این تعریف به چشم می‌خورد این است که عقد از راه دور را از سنخ ایجاب و قبول و از مقوله لفظ دانسته است؛ در حالی که عقد اعم از این که حضوری باشد یا از راه دور از مقوله معناست.  
این تعریف همچنین برخلاف تعریفی است که کمیسیون اتحادیه اروپا از معاملات از راه دور ارائه داده است. در تعریفی که ماده 2 دستورالعمل فروش از راه دور ارائه نموده است، می‌خوانیم: "عقد از راه دور قراردادی است که راجع به کالا و خدمات فی مابین مصرف‌کننده و تأمین‌کننده منعقد می‌شود به گونه‌ای که انعقاد براساس یک طرح سازماندهی شده فروش از راه دور که توسط تأمین‌کننده و با استفاده انحصاری از وسایل ارتباطی از راه دور به اجرا در می‌آید صورت می‌پذیرد.

این تعریف طولانی دقیق‌تر از تعریفی است که قانون‌گذار ایران ارائه کرده است و ضمن این که مفهوم آن را واضح‌تر بیان می‌دارد، دامنه مفهوم قراردادهای از راه دور را محدودتر می‌نماید. اصطلاحات به کار رفته در هر دو تعریف تا حدودی گنگ و نامفهوم می‌باشد بنابراین لازم است که این اصطلاحات مورد بررسی قرار گیرند. 
برای اینکه عقدی را بتوان از منظر قانون‌گذار از راه دور نامید باید ارکان زیر موجود باشد:  
1- رابطه قراردادی تأمین‌کننده مصرف‌کننده (b2c)؛ 
2- استفاده انحصاری از وسایل ارتباط از راه دور؛
3- طرح سازماندهی شده فروش از راه دور.