بررسی فقهی شاخص های مقام قاضی در اسلام

معرفی کتاب بررسی فقهی شاخص های مقام قاضی در اسلام

کتاب بررسی فقهی شاخص های مقام قاضی در اسلام اثر مهدی شهرکی می باشد و انتشارات قانون یار آن را منتشر کرده است. نویسنده در این کتاب، علاوه بر شرایط قاضی، مباحث مقدماتی و لازم مبنی بر نگرش اسلام به دادرسی، بررسی واژۀ قضا، رابطۀ دادرسی با وظایف رهبری، چگونگی انتصاب قاضی در زمان غیبت نزد شیعه و انتخاب قاضی از دیدگاه اهل سنت و راه های اثبات ولایت قاضی را بیان کرده است.

علم فقه در مجموعه علوم اسلامی جایگاه رفیعی دارد و فقیه به عنوان متخصص در این علم با آموخته های خود به استخراج و تبیین احکام شرعی با توجه به کلیۀ ظرایف افعالی و رفتاری انسان می پردازد. گستردگی و دامنۀ علم فقه اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، فردی، خانوادگی و به طور کلی نیاز انسان را از تولد تا مرگ شامل می گردد.

امور قضایی و چگونگی حل و فصل دعاوی و منازعات مردم که واقعیت انکارناپذیر اجتماع بشری می باشد از جمله مسائلی است که فقه اسلام به تفصیل و بر اساس جهان بینی خود احکام آن را بیان نموده و با نگرش به تحول و تکامل جامعه انسانی و روابط اجتماعی موجب تحول و توسعۀ رشته های مختلف علوم اسلامی گردیده است.  

گزیده کتاب بررسی فقهی شاخص های مقام قاضی در اسلام

بطور کلی می توان گفت در فقه شیعه اوصافی از قبیل بینایی و حافظه و توانایی بر خواندن و نوشتن از لوازم صحت قضاء و حکم قاضی مورد بحث قرار گرفته اند که به عنوان شرایط مستقل و ویژه برای قاضی نظیر عدل و علم، گواه این سخن: چگونگی طرح این مسائل در کتب فقهی است که غالباً فقهاء چندین شرط را تحت عنوان شرایط قاضی برشمرده و آنگاه به بیان اوصاف مذکور پرداخته اند، در حقیقت علت این دوگانگی در بیان شرایط و اوصاف قاضی آن است که شرایط نخستین (همچون علم، عدل، بلوغ، عقل، اسلام، ذکوره) مستقیماً بر ادله اجتهادی و عمدتاً آیات متکی می باشند در حالی که اثبات اینکه قاضی باید گویا، شنوا، بینا و... باشد منوط به آن است که قبلاً اثبات شود که قضاء شرعی یعنی حکم به حق و عدل امکان پذیر نیست مگر آنکه قاضی متصف به این اوصاف گردد. 

بر همین مبناست که قاضی غیرعادل هرچند حکم عادلانه و شرعی صادر نماید، حکمش جایز و نافذ نیست در حالی که حتی نزد آن دسته از فقهاء که بینایی را در قاضی معتبر می دانند هرگاه قاضی نابینای واجد شرایط، حکم شرعی صادر نماید حکمش نافذ و جاری است. در واقع اختلاف در این است که آیا اساساً امکان دارد که قاضی بتواندمرافعات را دقیقاً تشخیص داده و حکم شرعی و صحیح هر مورد را طبق احکام الهی صادر نماید در حالیکه از نعمت بینایی و شنوایی و... محروم است؟