واکاوی ساختار قراردادهای نوین نفتی در عرصه بین الملل

معرفی کتاب واکاوی ساختار قراردادهای نوین نفتی در عرصه بین الملل

کتاب واکاوی ساختار قراردادهای نوین نفتی در عرصه بین الملل نوشته‌ی فیروزه شاه حیدری، به بررسی انواع قراردادهای خرید و فروش بین المللی نفت و گاز که به صورت الکترونیکی منعقد می‌شوند، پرداخته است. این کتاب توسط انتشارات قانون یار منتشر شده است.

 در اواخر قرن 19 پیشرفت صنعتی کشورهای عربی با نیاز رو به رشد منابع قراردادی همراه بود. اکتشاف نفت سبب شد تا خیلی از کشورها در خارج از مرزهای جغرافیایی خود به دنبال این طلای سیاه باشند. از همین رو انگلیسی‌ها در جنوب ایران دست به تلاش‌هایی زدند که در آخر به حفر چاه و استخراج تجاری نفت در کشور منجر شد.

 افزایش تقاضا برای سوخت و ارزانی حمل و نقل راحت نفت موجب افزایش استخراج آن شد. در نتیجه ایران به عنوان اولین تولیدکننده نفت در خاورمیانه به کسب درآمد ارزی از این ماده دست یافت و به این ترتیب جایگاه نفت در اقتصاد ایران روز به روز بیشتر شد. ایران با داشتن 9% ذخایر نفت جهان و تقریبا 18% ذخایر گاز جهان مقام چهارم در نفت و مقام دوم در گاز را به خود اختصاص داده است.

 در بخشی از کتاب واکاوی ساختار قراردادهای نوین نفتی در عرصه بین الملل می خوانیم

 امروزه همچنان به منظوره بهره‌برداری از منابع نفتی، قراردادهایی ما بین کشورهای صاحب نفت و شرکت‌های نفتی منعقد می‌شود، قراردادهای مرسوم در بخش بالادستی صنعت نفت عمدتا در طول زمان دچار تحولات و تغییراتی شده‌اند.

 به طور کلی تاریخ این قراردادها را می‌توان به سه دوره تقسیم بندی کرد.

دوره اول – عصر قراردادهای امتیازی است که در آن شرکت‌های بین المللی نفتی به واسطه قراردادهای امتیازی در نقاط مختلف دنیا بخش نفت کشورها را در دست می‌گرفتند. 

در این دوره قبل از جنگ جهانی دوم. صنعت نفت در طور دهه‌های متناوب توسط تعدادی از شرکت‌های چند ملیتی که به صورت افقی ادغام شده بودند و شامل شرکت‌های اگزان، موبیل، سوکال، تکسکو، بی پی، و گلف می‌شدند، وبه نام هفت خواهران شهرت داشتند اداره می‌شد. این شرکت‌ها تقریبا 85% کل تولید جهانی را در دست داشتند و در کشورهای خاورمیانه، شمال افریقا، آسیا و آفریقای جنوبی که هزینه اکتشاف و بهره‌برداری پایین بود، سرمایه‌گذاری می‌کردند. (حاجی میرزایی 1385-6)

گزیده کتاب واکاوی ساختار قراردادهای نوین نفتی در عرصه بین الملل

مصرف کنندگان در قرارداهای الکترونیکی همواره مورد توجه قانونگذاران بوده‌اند چرا که مصرف کنندگان از نظر قراردادی و اقتصادی، معمولا طرف ضعیف قرارداد هستند و لازم است در مورد تبعات حقوقی و مالی قراردادهای الکترونیکی از آنها حمایت شود. این حمایت معنوی که inter alia نامیده می‌شود، سطح بالای حمایت مصرف کننده و به مفهوم ارجحیت مصرف کنندگان در دسترسی به اطلاعات و منابع همچون یک ابزار حمایتی است. سه عامل در پیچیدگی قراردادهای الکترونیکی و حمایت از مصرف کنندگان تأثیر بسزایی دارد: عامل اول عامل دوگانگی است.

بدین معنی که در اغلب اوقات بسیار دشوار است که تعیین می‌شود یک سایت اینترنتی تجاری، برای هدف تبلیغات سراسری فعالیت می‌کند و یا اینکه به منظور دعوت به ایجاب برای یک خرید تلاش می‌نماید. عامل دوم ، عامل مکان است. بدین معنی که در زمان انعقاد قرارداد الکترونیکی، مکان اقامت طرفین قرارداد دقیقاً مشخص نیست و این مورد پیچیدگی خاصی را برای مسائل حقوقی قرارداد ایجاد می‌نماید. و نهایتا عامل سوم  عامل هویت است. بدین معنی که در زمان انعقاد قرارداد الکترونیکی، دقیقا مشخص نیست که طرفین معامله شخص حقیقی یا شخص حقوقی یا نماینده الکترونیکی و یا نرم افزارهای دستیار رایانه‌ای هستند. لذا این مورد نهایت پیچیدگی را در تفسیر قرارداد و تعیین قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی ایجاد می‌نماید. کنوانسیون اتحادیه اروپا (روم1980) برای قانون حاکم بر تعهدات قراردادی توسط کلیه کشورهای اتحادیه مورد تصویب قرار گرفته است و برای ایشان لازم الاجرا می‌باشد.