کتاب درآمدی بر دانش غریب القرآن

معرفی کتاب درآمدی بر دانش غریب‌ القرآن

کتاب درآمدی بر دانش غریب‌القرآن نوشته محمد میرزایی و علی اکبر حبیبی‌مهر است که در انتشارات علوم اسلامی رضوی به چاپ رسیده است.

زبان قرآن زبانی رمزآمیز است که در عین سادگی، گاه دشوار می‌نماید و در عین وضوح، گاه دیریاب است. این رازوارگی افزون بر آنکه برآمده از ساخت‌های بلاغی و معنایی قرآن باشد، ناشی از واژگان و کاربردهای گوناگون آن در متن است، به گونه‌ای که یک واژه در بافتی یک معنا را برمی‌تابد و در بافتی دیگر معنایی دیگر را. ازاین‌رو، قرآن‌پژوهان دانش‌های زبانی مختلفی را پی می‌گرفتند تا پرده از این رازهای زبانی برگیرند. یکی از این دانش‌ها غریب‌القرآن است.

غریب‌القرآن دانش شناخت واژگان دیریاب قرآن است. نشانه‌های نخستین این دانش را در آغازین سال‌های نزول قرآن می‌توان جست، چنان که ابن‌عباس، به عنوان ترجمان‌القرآن، معانی واژگان قرآن را تبیین می‌کرد و مفاهیم لغوی آیات را روشن می‌ساخت. او و کسانی دیگر همچون ابوالاسود دؤلی و ابان بن تغلب را باید از پیشگامان دانش غریب‌القرآن دانست و در این بین، بر نقش شیعه در گسترش این دانش انگشت نهاد، به ویژه آنکه اینان خود وامدار دانش امام علی† و مکتب اهل‌بیت بودند و از محضر ایشان بهره می‌گرفتند.

کتاب درآمدی بر دانش غریب‌القرآن درصدد بیان این امر است. نویسندگان پس از بیان کلیاتی دربارۀ چیستی دانش غریب‌القرآن و علوم مرتبط با آن، به بررسی نقش شیعه در پیدایش و گسترش این دانش می‌پردازند و از پیشگامان این عرصه سخن می‌گویند.

در کتاب درآمدی بر دانش غریب‌القرآن سعی شده است ابتدا به تبیین مقدماتی دربارۀ غریب القرآن، تعریف منتخب و سیر نگارش‌های غریب‌القرآنی بپردازیم. آنگاه یکی از مهم‌ترین فرهنگ‌ها و معاجم جامع عربی عموماً و واژگان قرآنی خصوصاً را معرفی نماییم که به گواه دانشمندان، به لحاظ گستردگی، صحت، سترگی و میزان تسلط نویسندۀ آن به موضوع، تاج همۀ کتاب‌های لغت است.

گزیده کتاب درآمدی بر دانش غریب‌ القرآن

بنیاد وحی بر زبان و ادبیات نهفته است و ماندگاری اسلام وام‌دار پیامی است که به صورت اعجاز بیانی یعنی قرآن تجلی نموده است. زبان و ادبیات هر ملت و امتی ترجمان فرهنگ و پایۀ اندیشه های والای آن است. لغت یکی از شاخه‌های گوناگون شناخت است و ریشه‌های عمیق تمدنی را پوشش می‌دهد و ظرفی است که هر ملتی، تراث، آداب، درخشش‌ها، زوایای گوناگون فرهنگی و تمدنی خودش را در آن به امانت می‌سپرد.

لغت عربی یکی از لغات پویا و زندۀ دنیاست و این پویایی، در قدرت نهفتۀ آن و در تجدد و تطور و استیعاب است. واژۀ عربی چنان که در کلام واژه‌شناسان و واژه‌پژوهان آمده است، به مفهوم سخن فصیح، گویا و رساست.